In mijn vorige blog kon je lezen over de toppers van 2018 deze keer over wat niet zo goed ging. Meestal lees je in de bladen, op social media en ook in andere blogs over wat allemaal fantastisch is gegaan. Maar er gaat natuurlijk ook van alles mis, tenminste bij mij wel. Er zijn hier meerdere oorzaken voor. Je hebt zaden die niet opkomen, plantjes die niet willen groeien, planten die worden opgegeten door of gewoon omdat je ze even vergeten bent. Ik begin ook altijd enthousiast, maar merk dat ik niet alle dagen dan zin heb om iets te doen in de tuin en daar betaal je de prijs dan voor. Ach, ik neem het voor lief. En het voordeel voor mij is dat ik dan wel plaats heb voor alles wat ik nog over heb. Ik zaai namelijk veel te veel en een te kleine stadstuin om alles in te te plaatsen.
Aardappels.
Ik kan niet zeggen dat ze echt mislukt zijn, maar ze waren veel te klein. Ik had dit jaar hele mooi gekocht op een zadenbeurs en net zoals ieder jaar in een grote pot geplant. Helaas hebben de slakken echt heel veel loof opgegeten. Er was echt niets meer over. Gelukkig hebben ze nog wat kunnen herstellen, maar de droogte had ook niet veel goed gedaan. De eerste pot heb ik dan voor onze vakantie gerooid. Het ware hele kleine aardappeltjes. De andere pot heb ik dus langer laten groeien, maar ook deze zijn niet echt groot geworden. De aardappels waren dus niet zo'n succes.
Courgette
Een courgette is niet echt een hele moeilijke plant, maar dit jaar ging het moeizaam. De plak waar ze stonden was niet ideaal omdat er niet veel zon was. Maar ook de courgette planten zijn ten prooi gevallen van de slakken. Toen ik deze planten in de moestuinbakken had, ging het veel beter. Behalve dat ze veel plaats in beslag nemen. Ik denk dat ik volgend jaar dan maar een klimcourgette ga proberen.Ik vind te groente te lekker om het niet gewoon weer te proberen.
Zoete aardappel
Dit jaar was ik vroeg begonnen met de zoete aardappel scheuten. Eerst in een glas met water en daarna voorzichtig de scheuten los halen. Later heb ik ze in de moestuinbak gedaan. Van de 3 plantjes heeft het maar 1 overleefd. Maar deze leek totaal geen zin hebben in groeien. Waar ik ze vorig jaar in een zak had en ze fantastisch gingen, nu dus helemaal niet. Pas aan het einde van de zomer zag je iets meer bladeren komen. Helaas ook geen niet zoete aardappels onder de grond. Ook was de plant te klein om de bladeren te oogsten. Deze kun je namelijk in tegenstelling van aardappels gewoon eten. De zoete aardappel is dan ook geen familie van de aardappel zoals de naam doet vermoeden.
Mais
De zoete mais, kwam goed op, maar ik had er te weinig van gezaaid en het was ook te laat om nog weer nieuwe te zaaien. Van mais moet je voldoende zaaien en dan het liefst in een vierkant en niet in een rij. Door de wind worden de kolven in worden bevrucht. De bloei zit boven in de plant in die valt dan op de haren, waar de kolven komen. Ik had dus eerst een 1 plant die bloeide en later de anderen bijna, 1 voor 1. Het gevolg was dus dat de kolven niet veel korrels hadden. Ook heb ik ze iets te laat geoogst, waardoor ze niet meer lekker waren. Ik hoop volgend jaar een gewone suikermais en nog een bijzondere kleur te zaaien. Ik moet nog even op zoek naar die zaden, want de mooie soorten uit Guatemala die ik heb, hebben een langer seizoen nodig.
We zitten al weer in de laatste maand van het jaar. Wat gaat de tijd toch snel. Hiermee wordt dan ook het moestuinjaar 2018 afgesloten. Een mooi moment om terug te blikken op afgelopen jaar. Ieder jaar is het weer anders en ik denk dan 2018 toch wel in het teken stond van droogte en een warme zomer. Dit heeft zo zijn voor- en nadelen voor de tuin. Het was erg warm en droog en dat betekende veel water geven. Ik heb ik in het begin met name mijn potplanten niet al te veel water gegeven zodat ze hieraan konden wennen. Ik moet zeggen, ik heb naar mij idee ook niet heel veel water gegeven. Dit was overigens ook wel te zien aan mijn postzegel gras in de voortuin. Die was verandert in een bruine vlakte. Maar gelukkig is dat bijna helemaal weer bij getrokken. De voordelen van deze warme en droge zomer waren te zien in mijn oogst. Ik neem jullie dan deze week ook mee met mijn stadstuintoppers.
Pepers
Natuurlijk begin ik met de pepers. Ik heb ze 9 februari gezaaid. De meesten kwamen binnen 2 weken op. Op 10 mei zijn de naar buiten gegaan in potten en in de moestuinbakken. De eerste Jalapeño heb ik op 21 juni groen geoogst. Een maand later begonnen ze echt te komen. Met name de Jalapeño en peperocini. Ik had er gelijk zoveel dat ik ze heb ingemaakt. Ik had een mooie variatie aan pepers, waarbij een aantal volgend jaar ook zeker weer komen zoals de Jalapeño, Kalosca en een aantal Aji's. Ik had ook wat soorten uit Guatemala, maar die vielen wat tegen en zijn niet spectaculair en zal ik niet weer gaan zaaien. Ik heb genoeg zaden om te kiezen in ieder geval.
Tomaten
Tomaten houden van warm, maar vooral droog weer. Het was dus een perfecte zomer. Voor het eerst heb ik zo ook amper water gegeven. En ik moet zeggen dat gaat echt fantastisch. Hier ook een paar nieuwe soorten geprobeerd waarvan er 2 volgend jaar zeker gezaaid gaan worden: de Ozark Sunset en de Sweet Kitty. Mede door de droogte heb ik ook geen last gehad van phytophthora en heb ik tot laat in november nog tomaten geoogst. De topper is toch ook echt wel het afdakje, ondanks dat ik hem dit jaar niet echt nodig heb gehad.
Amaranth
Andere jaren had ik ook al wel wat amaranth, maar niet in de mate zoals dit jaar. Het waren prachtige planten om te zien. Mooie gekleurde pluimen in alle kleuren: rood, bruin, groen. En dan de mooi bladeren. Een erg gemakkelijke plant die het dus heel goed doet in een eetbare tuin. Je eet de bladeren en de zaden en staat fantastisch. Een echte topper van 2018. Ik zag in de laatste edite van het blad Stadstuinieren ook een erg leuk artikel. Je kunt ook mijn eerdere blog hierover lezen.
Vijg
De vijg hoort ook zeker in het rijtje met de toppers van 2018. De plant wordt niet alleen steeds groter, maar geeft ook steeds meer vijgen. Met de strenge vorst van het begin van het jaar, hoopte ik in de lente dat hij zou uitlopen. En gelukkig dit gebeurde. In augustus konden we de eerste oogst eten. Heerlijk zoete vijgen. Ik had het al gehoopt, maar het is ook nog gelukt om een tweede oogst te krijgen. Niet allemaal zijn ze rijp geworden. Ook zijn ze niet zo groot als de eerst oogst, maar prima om er een jam mee te maken.
Nog veel meer
Er is nog veel meer gelukt, tenminste in mijn ogen. Want als je ze vergelijkt met de winkel waren mijn bloemkool en broccoli erg klein, maar heerlijk van smaak. Ik heb ook meerdere malen lekker komkommers geoogst. Ze hebben dan wel stekels, maar die veeg je er zo af. Ik vergeet nog bijna mijn peulvruchten. Die hadden ook een fantastisch jaar. Dit begon met tuinbonen, daarna peultjes, gevolgd door Borlotti en een andere droogboon.
Wat is het toch heerlijk om even terug te kijken op een moestuin jaar. Natuurlijk is niet alles gelukt en de volgende keer zal ik mijn blog daar aan wijden.
Wat was het dit weekend prachtig herfst weer. Of eigenlijk misschien toch al winterweer. Weer om de tuin op te ruimen.... Eerlijk gezegd vind ik dit het minste van een tuin. Niet alleen is het een minder leuk klusje, maar met weemoed ruim je de planten op. Gelukkig is het niet zo nat, waardoor het klusjes wat gemakkelijker wordt. Tijdens het opruimen kwam ik ook nog heel veel oogst tegen. Toch nog weer veel meer dan verwacht, want vorig weekend had ik ook al wat geoogst. Ook nu nog rijpe pepers en tomaten. Daarnaast nog heel veel groene pepers, vijgen, gojibessen en frambozen. De groene pepers moesten er nu dan toch ook aan geloven, want ik de pepers die in potten stonden zijn ook opgeruimd. Ik vind het toch zo zonde om ze weg te gooien... Met de kou op komst overleven ze het gewoon buiten niet en ik heb geen plaatst om ze allemaal te overwinteren. Dus dit was de enige optie.
Niet alles opruimen
Ik ruim niet alles op. Bladeren laat ik lekker in de tuin liggen. Dat heeft meerdere voordelen. Er groeit daar geen onkruid, want het is zo een soort mulch laag. Daarnaast dient het als compost en kunnen er allerlei dieren en insecten tussen wonen.Er scharrelde hier regelmatig een egeltje rond. Deze kan er lekker zijn winterslaap in houden.
Je kunt trouwens ook een bladeren verzamelen en een laag in de compostbak doen. Een andere methode is in een vuilniszak ongeveer een jaar laten liggen en je hebt fantastische bladcompost. Wat ik ook gewoon laat zijn staan zijn de zonnebloemen. In de zomer bijen lokkers in de winter vogel lokkers. Ik zag de eerste koolmeesjes al weer heerlijk snoepen.
Nieuwe oogst
In de winter kun je ook nog prima groente oogsten, die eerder aan het einde van de zomer of in de herfst zijn gezaaid. Het is nu ook de tijd om knoflook te poten. Ik heb dit zelf al in oktober gedaan volgens de 10-10-10-10 regel. Op 10 oktober op 10 cm diepte met een afstand van 10 cm. De eerste bollen zijn dan ook al boven. Ik ga ook de hele winter nog mizuna en snijbiet oogsten en hopelijk groeien de preien ook nog wat door. Verder zitten er nog wat wortels en bietjes in de bakken. Hopelijk blijven ze met de komende lichte vorst goed. Mijn tuin is niet alleen klein, maar ik heb ook geen plaatst om dit soort oogst te bewaren, daarom laat ik ze zo lang mogelijk in de tuin met het risico dat ze bevriezen. Deze week dus maar snel oogsten om ze te eten.
Overwinteren
Naast mijn groentetuin heb ik ook nog een aantal Agaves in potten. Het werd tijd dat deze ook naar binnen gingen. Ze zijn dit jaar zo mooi dat ik ze niet kapot wil laten vriezen. Ze staan nu mooi op zolder. De pepers die ik eerder wil laten overwinteren staan in de woonkamer. De granaatappel heb ik ingepakt. Als er echt strenge vorst op komst is, zal ik de vijg ook gaan inpakken. Deze kan goed tegen de geringe vorst en heeft zelfs de strenge vorst van vorig jaar overleefd. Het voordeel is dat hij op vlak bij een muur op het westen staat en dus de middagzon ontvangt.
Zou het dan nu toch echt de laatste zomeroogst zijn? De laatste oogst van de warmteminnende planten. Tja je weet het nooit. Ik denk namelijk nog niet helemaal, aangezien er nog pepers aan mijn planten groeien. Zolang er geen echte nachtvorst is zullen deze nog wel door gaan. Van de week dacht ik: laat ik kijken wat ik nog uit de tuin kan halen. Ik begon met een kleine bakje, maar al snel heb ik een grotere gehaald. Ongelofelijk wat er weer uit mijn tuin kwam. De laatste tomaten en heel veel pepers... En zelfs nog een komkommer. Kun je zien, dat je zonder kas en op een klein stukje grond heel veel kunt kweken tot diep in de herfst.
Pepers
Aangezien er nachtvorst voorspelt was, heb ik ook de groene Jalapeños geoogst. Het waren er echt heel veel. Ik heb dit jaar verschillende soorten gekweekt en van de meeste had ik 2 planten. Ik geloof ongeveer 10 planten. Tja en wat doen je dan met deze grote oogst: verwerken. Een aantal heb ik bewaard als lekker hapje in de vorm van een Jalapeño Popper. Je snijdt ze doormidden, haalt de zaden er uit en vult ze met roomkaas. Daarna omwikkel je ze met spek en dan in de oven! Echt heerlijk. De andere heb ik samen met de Aji limon ingemaakt in azijn met wat ui en mijn mini bloemkool. In totaal heb ik 6 potten kunnen vullen. Kunnen we de winter weer doorkomen!
Overwinteren
ik heb nagedacht welke pepers ik wil gaan overwinteren. Andere jaren had ik veel ruimte op zolder, maar nu zijn we daar aan het verbouwen en is er niet veel plaats. Ik moest dus een keuze maken voor welke pepers er mogen blijven. Het zijn dezelfde geworden als altijd. Dit ook omdat deze pepers al een paar jaar oud zijn: de Chile Loco, de Naga Jolokia Purple en Scotch Bonnet. Ook de dit jaar gezaaide Chiltepe en de 2 Bonchi: Chiltepe en Fatali Yellow mogen in huis. Een aantal heb ik eerst flink gesnoeid. Helaas zag ik de eerst luis ook al weer, dus maar kijken hoe het gaat. Ik zie al allerlei mensen weer zaaien, maar ik wacht voorlopig.
Fruit
Er zijn toch nog een aantal vijgen gerijpt. De eerste ronde was in augustus en nu toch nog een tweede ronde. Ik dacht dat het niet meer zou gebeuren, maar toch. Ineens zie je de kleine vijgen dik worden en van kleur veranderen. Ook aan de onderkant zie je de bloem opengaan. Want het is een vrucht die zijn bloem aan de binnenkant heeft. Ik denk niet dat ze allemaal nog gaan rijpen, maar het zijn er toch nog een paar. Ook de laatste frambozen heb ik geoogst. Er komen nu niet meer zo veel aan. De aardbeien staan weer in bloei en zo heus groeit er weer een aardbei aan. Deze zal wel niet meer rijpen.
Vaak krijg ik te horen: jij hebt vast een grote tuin met die oogst die je uit je tuin haalt. Nou nee. Ik heb gewoon een klein stadstuintje. Een postzegel voor en iets groter aan de achterkant. De meeste oogst haal ik uit de achtertuin. Maar ook daar is nog gewoon plaats voor 'normale' planten, een terras en zelfs nog een mini vijver. Deze laatste is dit jaar weer mooi omdat we hem gerepareerd hebben en er nu weer water in blijft staan. Zo veel oogst uit een kleine tuin halen wil dus prima, maar vraagt wel om wat creativiteit en enige planning. Hoe je dit ook kunt doen in je kleine tuin, leg ik deze keer uit.
Moestuinbakken
Ideaal zijn moestuinbakken in een kleine tuin. Ik heb er zelf twee van 1,20 bij 1,60 ongeveer. De vakken zijn 40 bij 40 cm. Je kunt zo'n bak van allerlei materialen maken of gewoon kant en klaar kopen. Als je last van je rug hebt, kun je er voor kiezen om hem verhoogd te plaatsen. Vul de bakken met de makkelijke moestuinmix of maak het zelf met compost, vermiculiet en turf of cocospotgrond. Ik vind deze mix echt zo'n goed, omdat je niet hoeft te spitten. Ieder jaar weer even wat bijvullen met compost en klaar. In de bakken kun je echt heel veel kweken en doordat het dicht bij elkaar staat weinig onkruid en minder plagen. De planten worden misschien minder groot dan op zo'n grote moestuin, maar je kunt wel veel soorten kweken.
De hoogte in
Oppervlakte is vaak het probleem in kleine stadstuinen, maar vaak zijn ze omringd met schuttingen. Deze kun je mooi gebruiken voor balkonbakken met planten. Daarnaast kun je bijvoorbeeld een komkommer of klimcourgette hierbij op laten leiden. Dit zelfde geldt voor bijvoorbeeld peultjes. Aan de rand van je bakken kun je ook zonnebloemen planten. Het lijkt ontzettend mooi en ze zijn nog nuttig ook, want ze trekken bijen aan. Mijn hoge platen staan dan ook allemaal tegen een schutting of muur aan. Zo nemen ze ook niet de zon van de andere planten weg. Mijn braam heb ik helemaal rond mijn oppottafel laten lopen. Hij neemt dus maar een kleine oppervlakte van de grond en beslag, maar het is een enorme plant, die heel veel bramen geeft Ik geloof dat ik z'n 10 potten jam heb gemaakt. Daarnaast liggen er nog 2x1 liter zakken met bevroren bramen in de vriezen en heb ik zo gewoon los gegeten.
Potten
Met potten kun je enorm variëren. Ook hier kun je lage planten afwisselen met hoge planten aan de achterkant. Ik vind het erg gezellig staan en meestal is er altijd nog wel een plekje tussen de planten of op de hoek van je terras. Ideaal voor kleine stadstuin zijn de potten die je kunt stapelen. Zo nemen ze ook weer een klein oppervlakte in, maar kun je veel platen kwijt. In mijn pottentoren staan 15 peperplanten.
Eetbare planten
Als je een kleine tuin hebt en je wilt ook oogsten, kies dan voor eetbare planten zoals fruitbomen of struiken. Ik heb bijvoorbeeld een kleine appelboom. Weinig onderhoud, maar grote oogst. Dit jaar zo'n 60 appels. Onder de boom groeien dan weer hosta's en lelietjes van dalen. Zo combineer je eetbaar met mooi. Ook in de voortuin staan planten op de afscheiding. Er staan daar een vijg en gojibes. Met name in de voortuin kies ik voor eetbare of nuttige planten die ook mooi zijn. In mijn voortuin staan mijn kruiden en dit jaar ook de prachtige amaranth. De kruiden zien er gewoon ook altijd mooi uit. Zo de voordeur uit om wat te knippen.
Keuzes
Bij een kleine tuin moet je gewoon keuzes maken. Ik heb liever van alles een beetje i.p.v. van veel van één soort. De enige uitzondering hierop zijn mijn pepers en tomaten. Deze twee hebben in verhouding best veel plaats in mijn tuin. De tomaten staan onder een afdak die ongeveer net zo groot is als een moestuin bak. De pepers staan op een paar na, allemaal in potten. Ik kies vooral groente die ik lekker vind. Ondanks dat ik maar 1 vak met rode bieten had, heb ik er al 3 keer van kunnen oogsten. Kies bijvoorbeeld groente die je continu kunt blijven oogsten zoals snijbiet of wilde rucola. Kies bijvoorbeeld voor vroege groente en zaai in dat zelfde vak later de winter of herfstgroente.
Het blijft maar door gaan met het warme en droge weer. Vanaf april is het gewoon zomer geweest. Toen hoopten we ook dat we dan geen echte kwakkelzomer zouden krijgen. Het werd helemaal anders, wie had kunnen weten dat we zo verlangden naar regen. En dan nu, nog een cadeautje aan het einde van het seizoen. Ik moet zeggen, dat ik dat wel erg fijn vind. Of het helemaal goed is voor de natuur dat is de vraag. Maar de planten die normaal dood gaan van de kou, kunnen nu nog even langer blijven leven. En niet geheel onbelangrijk nog even oogst gaan geven. Want ja, mijn tuin hangt/staat nog vol met oogst.
Pepers
Twee weken geleden heb ik de eerste pepers binnen gehaald. Dit omdat het snachts toch al wel wat kouder werd en ik deze pepers niet wilde verliezen. Deze laat ik dan ook overwinteren in mijn woonkamer. Het zijn twee Bonchi's (Chiltepe en Fatali Yellow) en een grote nirmale plant, ook een Chiltepe. Ik ben van plan om nog een andere plant ook te laten overwinteren, de Chile Loco, een pubenscens. Deze kan veel beter tegen de kou, dus die houdt het nog wel even buiten vol. Bij sommige peperplanten zie je toch echt dat ze minder worden. Het blad wordt geel en ze groeien niet meer. Pepers groeien niet meer bij een temperatuur lager dan 12 graden en dat hebben we snachts toch wel gehad. Toch hangen ze nog helemaal vol en zolang het niet vriest, laat ik ze rijpen aan de plant.
Tomaten
Ongelooflijk hoe de tomaten het nog doen. Bij 2 planten heeft de schimmel toch een beetje toe geslagen. Doordat ze helemaal kaal zijn, zien ze er niet meer uit, maar de ze rijpen gewoon nog aan de plant.De foto hiernaast heb ik op 12 oktober gemaakt. Het lijkt gewoon een zomerfoto. Ik heb nog steeds niet de noodzaak gezien om de tomaten groen te plukken. Ze zijn wel minder lekker met een dikkere schil, maar nog steeds lekkerder dan in de supermarkt. Het afdakje en de droge zomer hebben goed geholpen deze zomer.
Klein fruit
Het is natuurlijk de tijd van de frambozen. Heerlijke roze snoepjes aan de plant. Iedere paar dagen oogst ik een bakje, genoeg voor 2 porties in de yoghurt.
En ja.... het is gelukt. Ik heb de eerste gojibessen geoogst. Eerder schreef ik al dat de plant heel veel bloemen had. En nu heb ik dan ook een stuk of 10 a 15 bessen geoogst. Ik dacht dat ze heel zuur zouden smaken, maar ze hebben een redelijke neutrale smaak. De plant mag voorlopig dus blijven en zal hem ook weer in het voorjaar snoeien. Hopelijk worden de tweede partij vijgen ook nog rijp. Ik denk dat het niet meer gaat lukken, maar wie weet. De echte kou lijkt nog niet te komen.
Bloemen
Als ik zo rond kijk in de tuin, verbaast het me nog hoeveel bloemen er bloeien. Als ik de tomaten niet had getopt en gesnoeid bloeiden deze ook nog. Een aantal pepers maken nog bloemen aan en de goudsbloem blijft maar door gaan. Hiervan heb ik een aantal gedroogd om thee van te maken. Ik heb ook nog een andere (niet eetbare) plant die nu ook prachtig bloeit. Het mooiste vind ik toch wel, dat hij weer bijen aantrekt. Zo kunnen deze nog wat extra voorraad voor de winter aanleggen. Het voelde bijna weer zomer: het gezoem van de bijen terwijl ik frambozen pluk. En hij heeft ook een heerlijke zoet geur, zoals de bloemen in het voorjaar en zomer.
Ik ben benieuwd wat er allemaal in jullie tuin nog doorgroeit en bloeit.
Amaranth is een plant die velen niet kennen als eetbare plant. Je kunt hem tegenkomen als snijbloem in boeketten en in sommige winkels verkopen ze ook Amaranthzaad als superfood. Mijn kennismaking met Amaranth begon ongeveer 3 jaar geleden. Toen heb ik een paar zaadjes gekocht en gezaaid. Ik kwam er al snel achter dat het een mooie plant is. Ik heb me er toen verder in verdiept en kwam er toen ook achter dat het een superfood is en ook veel in Guatemala wordt gegeten. Daar eten ze het blad (bledo) in soepen. In sommige streken wordt dit veel gebruikt bij ondervoeding, omdat het veel goede voedingstoffen heeft en gemakkelijk wordt verbouwd. Later kwam op Facebook een pagina tegen die alle oorspronkelijke Maya gewassen probeert te behouden en de mensen ze weer leert het verbouwen en gebruiken. Zij gebruiken voornamelijk het zaad. Ze maken er heerlijke zoete gerechten mee.
Soorten
Een deel van mijn zaden komt dan ook uit Guatemala. Ik heb ze gewoon verzameld op verschillende plekken. Daarnaast heb ik ook nog een aantal andere soorten gewoon gekocht of gekregen in Nederland. Uit Guatemala heb ik 3 soorten: een bruine, een groene en een rode variant. Ik had 2 rode soorten van verschillende plaatsen, maar die lijken gewoon het zelfde te zijn. Verder had ik een rode soort met rode bladeren de Cruentos Red Callaloo. Als je de zaadjes ziet, heb ik zwarte en witte zaden. De witte worden als eetbare zaden verkocht. Ik ga er vanuit dat je de zwarte ook gewoon kunt eten.
Verbouwen
Omdat het een plant is uit Centraal Amerika was het even uitzoeken wanneer te zaaien. Ik heb hem 21 april van dit jaar binnen gezaaid. De zaadjes komen vrij snel op en zijn heel klein en dun, net als de kleine zaadjes. Toen ze de eerste echte blaadjes hadden heb ik ze verpot. Ze zijn wel gevoelig voor slakken. Andere plagen hebben ze eigenlijk niet en overwinnen zelfs Monsanto. Het schijnt namelijk dat er Amaranth tussen gemodificeerd mais stond en er vergif werd gespoten. Alles ging dood, behalve Amaranth. En het schijnt zelfs dat ze het mais hebben overwoekerd.
Toen de plantjes groot genoeg waren heb ik ze uitgeplant in de voortuin. Ik weet niet of het ook door het mooie weer was, maar ze waren prachtig. Als ze groter zijn hebben ze wel wat ondersteuning nodig. Volop in bloei zijn ze topzwaar.
Oogsten
Ik vond het toch wel zonde om ze te oogsten. Het zijn zulke mooie bloemen. Je knipt ze af en laat ze dan drogen. Doe dit bijvoorbeeld op een laken op plastic zakken. De zaadjes vallen er zo uit. Ik probeer ze er ook uit te slaan. Net zoals bij graan, oogst je ook het kaf. Via een filmpje zag ik dat je heel voorzichtig de zaadjes laat vallen in een andere bak en dan via een ventilator wordt het kaf weggeblazen. Ik moet zeggen het is best wel een werkje om al die zaadjes te oogsten.
Gebruik
Amaranth is een pseudograan en je kunt het gebruiken in brood, smoothies of in de musliemix. Je kunt de zaden ook koken zoals Quinoa. Ik heb dit zelf nog nooit geprobeerd. De kleine zaadjes laten zich ook gemakkelijk poffen. Zo kun je ze ook weer gebruiken in de muslie. De bladeren kun je dus ook eten. Het is een soort spinazie. Lees hier nog meer recepten.
Het voelt toch echt het einde van het seizoen, terwijl ik nog best veel uit mijn stadstuintje haal. Ik ben langzaam aan het opruimen. Mijn voortuin heeft echt te lijden gehad onder de droogte van dit jaar. Mijn achtertuin lijkt nog gewoon een jungle, ook nu eind september. De braam maak weelderig nieuwe takken voor het volgend seizoen en de framboos geeft heerlijke vruchten. Hoewel ik al veel pepers heb kunnen oogsten, hangen de planten ook nog helemaal vol met meer pepers. De tomaten hebben ook de laatste snoeibeurt gehad. Ze zijn nu bijna helemaal kaal, met alleen nog de grote groene tomaten, die hopelijk nog rijpen. Als het echt niet meer wil, zal ik ze binnen halen en laten rijpen in de vensterbank met een appel. Maar daar is nu geen plaats voor, want die staat nog vol met pepers en tomaten.. Het begin van de herfst is ook voor mij langzaam nadenken over het nieuwe jaar en dus zaden verzamelen. Ik verzamel meestal allerlei zaden, voor als ik ze wil gebruiken. Wat ik ook erg leuk vind als mijn zaden eenmaal op orde zijn is ruilen met anderen.
Peperzaden
Natuurlijk verzamel ik ook weer peperzaden. Van een aantal had ik nog genoeg zaden. Maar van een paar soorten, maar een paar. Zaden moeten ook rijpen, dus je moet altijd zaden nemen van rijpe pepers. Geen groene pepers. Ik snijd ze uit de pepers en laat ze dan meestal in een koffiefilter drogen. Schrijf wel de naam er op, want het is mij ook al een paar keer overkomen, dat ik dacht dat ik het nog wel wist. Om te controleren of de zaden daadwerkelijk goed zijn, kun je ze in een bakje water doen. De zaden die blijven drijven gooi je weg. Deze zijn meestal leeg en zullen niet ontkiemen. Tomaten zaden laat je juist in water fermeteren, zodat ze goed ontkiemen. Hoe je dat doet, kon je lezen in mijn blog van vorige week.
Specerijen
Een specerij is een gedroogd deel van de plant zoals de bast, de wortel of het zaad. Zo is koriander als blad een kruid, maar wordt het zaad als specerij gezien. Het wordt ook veel in de Indische keuken gebruikt en wordt Djintan genoemd. Het zaad van de koriander gebruik ik dus ook als zaad voor volgend jaar, maar ook in de keuken. Dit zelfde kun je doen met dille en venkel.
Eetbare zaden
Ik heb dit jaar verschillende Amaranth soorten gezaaid. Het zijn prachtige planten met mooie pluimen. Ik geloof dat dit ook bijna de enige planten zijn die het in de voortuin geweldig deden. Een deel van de zaden bewaar ik voor volgend jaar om weer te zaaien, maar de andere zaden gebruik ik om op te eten. Door de smoothies, in kwark, maar ook voor het maken van popcorn. Ze poffen heel mooi in een hete pan, maar pas op dat ze niet verbranden.
Een zaad wat ik ook echt kweek voor het zaad zijn natuurlijk bonen. En in tegenstelling tot de kleine Amaranth zaden, zijn deze groot. Met slecht een paar planten had ik toch best veel bonen.
Een andere zaad, dat ik erg lekker vind is, pompoenzaad. Deze rooster ik met bijvoorbeeld korianderzaad in de oven.
