zondag 28 januari 2018

De tuinapotheek

Daar zit ik dan met griep thuis, net zoals zo veel nu in Nederland. Het is al weer wat jaren geleden dat ik griep heb gehad, maar nu moet ik er toch aan geloven. Ik zit dan ook op de bank met een kopje salie thee met gember. Ik neem een paar keer per dag een lepetje van mijn eigengemaakte kruidendrank. En wat ben ik blij met  mijn stadstuintje met allerlei platen en kruiden die mij kunnen helpen. Deze keer over een aantal planten die geneeskrachtige eigenschappen hebben en daarnaast gewoon lekker en gezond zijn in het eten. Hoe kweek je ze en hoe gebruik je ze als medicijn tegen de griep.

Salie
Salie wordt al heel lang in verschillende culturen gebruikt. Ik heb het nu zo'n 2 jaar in mij kruidentuin staan. Het is erg lekker bij varkensvlees. Ook lekker om op het laatst even te bakken. Salie zuivert het bloed en zorgt dat het slijm vermindert in de luchtwegen en is ontstekkingsremmend.  En laat ik daar nu ook last van hebben. Je kunt het als thee gebruiken tegen keelpijn maar ook gebruiken om te gorgelen. Een ideale thee bij griep. Salie is heel gemakkelijk te kweken in een pot maar ook in de volle grond. Salie houdt van kalkhoudende en goede waterdoorlatende grond en veel zon. Het is een meerjarige plant. Een goede snoeibeurt doet wonderen. In de winter is hij nog mooi grijsgroen, maar ik zorg dat ik altijd in de winter gedroogde bladeren heb voor thee of kruiden. In de zomer krijgt salie ook mooie paarse bloemen die veel insekten aantrekken. 

Tijm
Tijm is ook zo'n heerlijke kruid. Ik gebruik het heel veel in Italiaanse, maar ook Guatemalteekse gerechten. Tijm staat al jaren bij mij in de kruidentuin in de voortuin. Het is net als salie een groenblijvende plant. Je moet hem wel eens per jaar goed snoeien zodat hij mooi compact blijft. Tijm houdt ook van zon en krijgt in de zomer kleine witte bloemtjes. Ik doe die ook altijd door het eten. Tijm kun je ook heel gemakkelijke drogen zonder een droogmachine. Na het drogen ris ik de blaadjes van de steeljtes. Deze bewaar ik dan in een potje. Tijm is net als salie goed voor de luchtwegen. Je ziet dan ook in veel hoestdranken tijm als ingredient. Ik heb zelf ook een hoestdrank gemaakt met tijm gemaakt en onderraan staat het recept.



Gember
Gember is ook een van de meest geneeskrachtige planten die er zijn. De wortel wordt als specerij gezien. Ik heb altijd een stukje in de koelkast liggen om toe te voegen aan het eten. En 'smorgens een stukje in de thee. Gember is ontstekkingsremmend en werkt erg goed tegen misselijkheid. Ook weer ideaal bij griep. Gember kun je ook zelf kweken in een pot. Het is heel simpel. Je neemt een stukje verse gember, een grote pot en potgrond. Vul de pot met de potgrond en leg de gember wortel met de knopen naar boven. Bedek het met een klein beetje grond en geef iedere dag water tot er blaadjes komen. Na een paar maanden kun je gember oogsten. Ik ga in maart ongeveer mijn gember en kurkuma planten omdat er dan wat meer licht is. 

Keelsiroop
Van bovenstaande ingredienten heb ik mijn eigen keelsiroop gemaakt. Want wat is fijner om je eigen medicijnen uit de tuin te halen. Ik heb salie , gember en tijm met suiker langzaam laten koken. Eenmaal afgekoeld heb ik citroensap ( voor de vitamine C) en honing toegevoegd. Afgekoeld in een fles gedaan en klaar was mijn keelsiroop. Ik had hem al eerder gemaakt met de hoop dat ik hem niet hoefde te gebruiken, maar nu komt hij mooi van pas. Er zijn nog een heleboel andere geneeskrachtinge planten in de tuin, die je bij van alles kunnen helpen. Je hoeft niet altijd direct naar medicijnen te grijpen. Soms lukt het ook gewoon met je tuin!

zondag 21 januari 2018

Het begint te kriebelen

Het begint steeds meer te kriebelen. Helemaal na zo dag met best veel zon hier in het Noorden. Ik zie in de Facebookgroepen al allemaal mensen die al peper- en paprikaplanten hebben verpot en al mooie planten hebben. Anderen zijn ook al begonnen met zaaien. Ik heb zelf al een paar mensen gezien die al tomaten aan het zaaien zijn. Ik ben vooral met de voorbereidingen begonnen en heb geleerd van vorig jaar. Daarom start ik ook ietsje later, omdat ik niet met al te veel hulpmiddelen wil gaan zaaien. Toch heb ik voor dit jaar een groeilamp via de bekende Chinese webwinkel gekocht. Hopelijk is hij hier op tijd als de eerste plantjes beginnen te piepen. Vorig jaar ben ik gestart met het zaaien van de pepers op 20 januari. Mijn plan is dat ik nog 2 weken wacht... als ik dat volhoud! Veel mensen denken dat je veel dingen moet gaan aanschaffen als je je wilt gaat moestuinieren of stadstuinieren. Eigenlijk valt dat best mee en je kunt heel creatief materiaal maken of verzamelen. Deze keer wat tips voor diy zaai- en plantmateriaal.

Aarde
Iets waar ik niet op bespaar is zaaigrond. Dit is speciaal voor de jonge plantjes. In de zaden zit energie voor het ontkiemen. Voor ontkiemen heb je vaak alleen de juiste temperatuur en vocht nodig. De plantjes hebben juist dan geen extra voedingsstoffen nodig en kunnen in potgrond verbranden. Je kunt ook voor kiezen in cocospotgrond (oa te koop in blokken bij de Action). Ik ga dit jaar voor het eerste de pepers en tomaten in plugs zaaien. Ik heb ze besteld bij Premier Seeds Direct. Ik ben benieuwd hoe me dat gaat bevallen. Zodra de plantje de eerste eigen blaadjes hebben gaan ze over in potje met potgrond. Hier zit dan genoeg voeding in voor  zo'n 6 weken.

Potjes
Je hoeft niet allemaal potjes of andere zaaimateriaal aan te schaffen. De supermarkt heeft namelijk genoeg. Zo kun je de bakjes van de Danoontje gebruiken als zaaipotje. Vorig jaar gebruikte ik een potjesmaker, zodat ik van krantenpapier potjes kon maken. Zolang deze niet te dicht op elkaar staan werken ze prima. Ik ben nu ook al weer kwarkbakjes en yoghurtemmertjes aan het sparen. Deze zijn ook ideaal als de plantjes wat groter zijn. Bij de Albert Heijn hebben ze ook van de bakjes met deksel voor taartjes. Deze zijn ook ideaal om kruiden te zaaien, want het zijn minikasjes. En dan vergeet ik nog de bakjes van de chinees, ook ideaal om te zaaien. Zolang de plantjes nog niet zijn opgekomen, en dus nog geen licht nodig hebben, ook makkelijk stapelbaar.

Plantenlabels
Plantenlabels zijn onmisbaar in de tuin. Helemaal bij het zaaien, want in het begin lijkt alles op elkaar. Op de zaaibakjes schrijf ik meestal met watervaste stift de naam. Als ze later in een grotere pot komen, krijgen ze een eigen label. Ik heb al verschillenden zelf gemaakt. Het grootste succes zijn die van oude luxaflex. Je kunt ze zelf op maat maken. Ik heb ze ook van kurken op sateprikkers gemaakt. Maar die gebruikt in meer voor een compleet vak in de moestuinbak. En zo zijn er een heleboel opties. Wat dacht je van stokjes van waterijsjes of plastic messen. Op pinterest zijn ook heel veel ideeën te vinden. 

Kasjes
Ik vind de kweekkastjes ook onmisbaar. Je kunt ze handig op de vensterbank zetten en door de plastic kap drogen ze niet zo snel uit. Vaak hebben ze een ventilatie rooster. Je kunt ook zelf verschillende kastjes maken van plastic bakjes met folie of een leek aquarium met deksel. Het voordeel is ook dat de temperatuur wat warmer is en dat is voor een aantal planten handig. Pepers en Paprika's ontkiemen namelijk tussen 22 en 28 graden. Je kunt er natuurlijk ook voor kiezen om verwarmde propagators te gebruiken. Bij mij komen alle kweekkastjes op een stelling met een aantal extra lampen voor het extra licht. Deze stelling pak ik in met reddingsfolie of zo'n mat voor op je vooruit van de auto. Het zilver reflecteert het licht en het blijft lekker warm in de mini kas.   
Van een piepschuimbak van de vismarkt heb ik met wat plexiglas ook een mini kas gemaakt voor buiten.  

zondag 14 januari 2018

Tips voor een kleine tuin of balkon

Ik merk dat er best veel mensen om mij heen niet echt een grote tuin hebben of alleen maar een balkon. Dit hoeft helemaal niet een belemmering te zijn. Ook zijn er een heleboel mensen die wel de ruimte hebben, maar denken er geen tijd voor te hebben. Als je dan hetzelfde principe doet als mensen met een kleine tuin of balkon, kost het ook minder tijd. Het is ook maar net hoe netjes je je tuin wilt, want er zijn ook genoeg principes zoals permacultuur waardoor je minder onderhoud hebt. Het aantal uur dat je kwijt bent met het onderhouden en kweken ben je snel weer vergeten als je een heerlijke smaakvolle tomaat uit je tuin eet. Daar kan geen supermarkt tegenop! Om nog wat meer mensen enthousiast te maken voor een moestuintje, ga ik je een aantal tips geven. 


Makkelijke moestuin
De makkelijke moestuin of Squarefootgarden zoals het in het Engels wordt genoemd is niets anders dan een vierkante moestuinbak. Je kunt deze bakken tegenwoordig in de verschillende tuincentra kant en klaar kopen. Maar je kunt ook zelf een maken van verschillende materiaal zoals: hout, autobanden, stenen of dakpannen. Daarnaast kun je voor verschillende hoogstes kiezen: op de grond, verhoogd en zelfs op pootjes voor op het balkon. Het idee van deze moestuin is dat je alles in vakjes verdeelt en in elk vakje een andere groente doet. Door het mengsel hoef je niet te spitten en hebben de planten voldoende lucht en voedingstoffen. Door de compacte vorm kun je veel kweken en heb je weinig last van plagen. Jelle uit Den Andel in Groningen heeft een leuke website en zelfs een app om je stap voor stap te helpen. Volgens hem kost het maar 5 min per dag!



Ga verticaal
Op een balkon of in een hele kleine tuin kun je ook verticaal gaan tuinieren. Ik zelf doe dit ook omdat alle ruimte bij mij al op is en ik nog meer wil kweken. Ik heb van die stapelpotten waar ik pepers in kweek. Zo kunnen op een kleine ruimte meerdere planten worden gekweekt. Het ziet er erg leuk uit en is erg efficiënt. Dit past ook op een balkon. Daarnaast heb ik nog van alles in balkonbakken en in flessen aan de schutting hangen. Ik merk dat niet alles hier heel goed wil vanwege de beperkte ruimte in de flessen. Kruiden willen hier wel fantastisch en dit zit dan ook in mijn flessentoren. Ook mijn aardbeien doen het goed in de balkonbakken. De balkonbakken zijn ook ideaal voor groente die snel groeien en niet zoveel (diepe)wortels hebben zoals verschillende slasoorten. Voor de bloemen heb ik een bak met reukerwten die mooi tegen de schutting omhoog groeien.

Potten
In potten kun je ook van alles kweken. Afhankelijk van de diepte en grootte kies je een pot. Zo kun je sla, rucola ook prima in een pot kweken. Voor wat diepere groente zoals radijs of worteltjes heb je een diepere pot nodig. Wat ik vooral in potten kweek zijn pepers. Ik gebruik hier een 5 tot 10 liter pot voor. Hoe groter de pot, hoe beter/groter de plant zal groeien. Ook een aantal kleine tomatensoorten doe ik een pot. Ik kies hier voor een grote pot omdat ze in de zomer dan mindere snel uitdrogen en ook meer ruimte voor de wortels hebben. Een grote pot staat dan ook steviger. Het mooie van potten is dat je ze kunt verschuiven, als veel wind of zon staat. En daarnaast kun je eetbare planten afwisselen met mooie planten.

Soorten
Als je een kleine tuin hebt, zul je keuzes moeten maken voor welke planten je wilt gaan kweken. De ene plant heeft nou eenmaal meer ruimte nodig dan de andere. Sommige planten hebben ook een langer groeiseizoen nodig. Je kunt dan ook juist kiezen voor planten met een korter seizoen als radijs en sla. Planten die veel ruimte nodig hebben zijn courgettes en pompoenen. Maar je hebt nu ook een klimcourgette, dus die kan de hoogte in en dus heb je meer ruimte. Bij sommige zadenwinkels heb je ook zaden speciaal voor een kleine tuin of voor kinderen. Deze nemen over het algemeen veel minder plaats in. Als ik weinig ruimte zou hebben dan zou ik voor het volgende kiezen: radijs, sla, rucola, bietjes, lenteui, snijbiet, een lage tomaat, een peper en heel veel kruiden zoals peterselie, bieslook, munt en oregano.  
 

zondag 7 januari 2018

Eerste plannen in 2018

Een nieuw jaar dus nieuwe plannen. Nou ja nieuw. Er zal niet heel veel gaan veranderen in mijn moestuin, gewoon omdat ik niet zoveel ruimte hebt. Dit maakt dat er niet heel veel keus is voor planten vanwege de ruimte. Sommige planten kunnen eenmaal niet op alle plaatsen in de tuin. Dit komt omdat er niet overal even veel zon is. Of omdat op sommige plaatsen de grond wat vochtiger is. Ik ga nu een eerste lijst maken van de planten die ik in ieder geval ga kweken dit jaar. Met alle leermoment van de 2 vorige. Zo had ik toppers in 2016 en 2017 en ook Floppers in 2016 en 2017
Aan de hand van de eerste plannen bekijk ik of ik nog meer zaden nodig heb of dat ik keuzes moet gaan maken omdat ik geen ruimte hiervoor heb...

Tomaten
Dit jaar komen er ook zeker weer een aantal tomaten. De tomaten waren vorig jaar een hit. Ook omdat het een vrij droge zomer was en ze onder een goede afdak stonden. Voor dit jaar zijn smaak en kleur bij mij belangrijk. De groene tomaten zoals de Green doctors Frosted komen dan ook weer in de tuin. Daarnaast komen er ook weer gele, oranje, rode en paarse cherrytomaatjes. Dit zijn gewoon kleine snoepjes.


Amaranth
Afgelopen zomer in Guatemala heb ik verschillende soorten amarant verzameld. Ik kan dit jaar ook al 3 soorten, maar daarvan heeft uiteindelijk maar 1 soort het overleefde. In mijn achtertuin, waar bijna alle ruimte wordt benut voor de groenten, heb ik eigenlijk niet meer zo veel ruimte. Het idee is om dit in de voortuin te gaan doen. Hier heb ik ook al kruiden staan en de rozen doen het niet zo goed. Dus rozen eruit en dan onder andere amarant er in. Ik denk dat ze het daar ook goed gaan doen, omdat er veel zon is.

Pepers
Natuurlijk komen er ook weer pepers in mijn tuin. Ik heb afgelopen week mijn zaden geïnventariseerd en daarbij al een lichtelijke keuze gemaakt. Als ik uiteindelijk ga zaaien, denk ik dat het er wel weer meer zullen zijn.... Ik wil in ieder geval allerlei soorten uit Centraal Amerika zoals Jalapeños, Serranos, Chiltepe, Cobanero, Chile del Arbol, Poblano, Guaque en anderen. Ook wil ik weer de Kaloscai uit Hongarije, want ik heb nu heerlijke paprikapoeder. Dit is trouwens geen hete soort. Verder Peperoncini en ik ga denk nog voor een paar Habaneros of iets dergelijks. 

Bonen
De bijzondere soorten uit Guatemala worden het helaas niet meer. Het zullen de zwarte bonen en Borlottibonen worden. Verder nog wat andere peulvruchten zoals de peultjes en de erwten. Ik wil dit jaar misschien wel voor het eerst tuinbonen gaan proberen. 

Dit zijn mijn eerste plannen en die moeten nog verder worden uitgewerkt. Ik houd jullie op de hoogte als de plannen nog wat concreter worden. Aangezien ik naast de peperzaden ook mijn overige zaden heb geordend, heb ik ook al wat nieuwe zaden besteld zoals broccoli, lente uit en Borlotti bonen. Hebben jullie nog een aanrader van groente wat ik dit jaar zou kunnen gaan kweken.